| | Türkce | ZonêMa/Kirmancki | | sevmek, hoşlanmak | hes kerdene (hes ken-, hes kerd-, hes ker- ) |
| sevmeyenler | êyê (iyê, êwê) ke hes nêkenê (êyê ke hes nêkenê, iyê ke hes kenê, işkenceo ke inu rê kenê - sevmeyenlerin sevenlere yaptığı işkence) |
Sey Qaji (Seyit Gazi), 1860-1936 yılları arasında yaşamış olan bir halk şairi, halk ozanı. Dersim inancının, dilinin, kültürünün, siyasi kültürünün büyük bir temsilcisi, önemli bir sözlü kültür aktarıcısı. Gözlerinden kör idi. Kılamlarını, beyitlerini ve manilerini Zonê Ma/Kırmancki dilinde icra etmiştir.
Sey Qaji’nin doğduğu yer olan Civrak Köyü’ne bağlı Gemikê mezrasında kendisi için bir anıt mezarı (türbe) yapıldı.
Sait Bakşi, Civraklı halk ozanı: "Sey Qaji, Saheyder ve Weliye İmame Uşeni Dersimin en önemli üç ozanı. Sey Qaji aynı zamanda bir yol önderi ve piridir." | Sey Qaji (1860-1936) [e.] [tar.] |
| Sey Qaji'nin bayan şair akrabaları | Xıme (çena Sey Qaji)
Emina, Gewe (bıraçêna Sey Qaji) [d.] [tar.] |
| Seyşeller | Seyşeli [coğ.] |
| Seyşeller Rupisi | Rupeeyê Seyşelan |
| seyahat | seyahat [Ar.] |
| seyahat şirketi, seyahat acentası | karxaneyê seyaheti |
| seyahat için dua | gulbangê (gulvangê) rayi [din.] |
| seyehat acentası | ajansê seyaheti |
| seyirciler | sêyrkeri |
| seyis (at bakıcısı) | seis/e [e./d.] [Ar. → Aram./Süry. → Akat. → Sanskr.] |
Seyit Rıza 1863 senesinde (kesin doğum tarihi bilinmiyor) Dersim'in Pulur Lirtik köyünde dünyaya geldi. Şeyh Hesenan (Şixhesenu) aşiretinin Yukarı Abbasan kolundan Seyit İbrahim'in dördüncü ve en küçük oğlu olarak doğdu. Babasının ölümünden sonra Seyit Rıza, Lirtik'ten ayrılarak Tujik Dağı eteğindeki Ağdat köyüne yerleşir. Batı Dersim aşiretleri içerisinde sözü geçen bir aşiret önderiydi.
1937'de barış görüşmeleri yapmak üzere Erzincan'a çağrılır, bu görüşmeye giderken aldatılır, yolda 5-13 Eylül 1937 tarihinde askeri mahkeme sırasında yaşı küçültülerek yargılanıp ölüm cezasına çarptırılır. Seyit Rıza'yla beraber 58 kişi yargılanır. 15 Kasım 1937'de Elazığ Buğday Meydanı'nda Wusênê Seydi, Aliye Mirzê Sili, Hesen Ağa, Findik Ağa, Resik Uşen ve Hesenê Ivraimê ile idam edilirler. Diğer sanıklarsa ömür boyu hapis cezalarına çarptırılırlar.
(Osmanlı Devleti 1876 yılına kadar mutlak monarşi, 1876-1878 ve 1908-1918 arasında meşruti monarşi ile yönetildikten sonra, Osmanlı Devleti'nin yıkılması ile sonuçlanan I. Dünya Savaşı'nın ardından Mustafa Kemal Paşa önderliğinde başlatılan Nation Building (türk ulus devlet inşası) esnasında, azınlık olan bir topluma hem dinsel hemde etnik temizlik girişimiyle genosid (soykırım) yöntemi uygulanarak).
Katliamın yıl dönümü 4 Mayıs (4 Mayıs 1937 yılında Dersim’e ilişkin Tunceli Tenkil Harekâtı, Bakanlar Kurulunda alınan karara dayanarak) “roca şia”, yani “kara gün” olarak anılıyor.
| Seyid Rıza (Sey Rıza, Pir Sey Rıza) [tar.]
 |
| Seyit Rıza'nın babası. "Bavo" adıyla da hitap edilirdi. Şeyh Hesenan (Şixhesenu) aşiretinden. | Seyid İbrahim Ağa (Sey İbrahim) [tar.]
 |
| seyretme, izleme, bakma | seyr kerdış |
| seyretmek, izlemek | seyr kerdene |
| seyrettikleri, izledikleri | seyrbiyaye [ç.] |
| Seyyid Nesimi türbesi, Varto, İçmeler (Reqasan) köyü. Türbenin bahçesinde ve yanındaki eski yapılarda kurban kesimi, pişirimi ve dağıtımı için uygun alanlar bulunmaktadır. Türbe, Varto’da yer alan kutsal mekânlar içerisinde, en çok ziyaret edilenlerden bir tanesidir. Türbe içerisine konan bir deftere ziyaretçilere duygularını yazma imkânı verilir. Ziyaretgâh, dilek tutulur, kurban kesilir, dua edilir, lokma dağıtılır. | Mezelê Pir Seyid Nesimi (Gımgım, Reqasan) [din.] |
| sezgi | şêzut (şêzıt) (2) |
| sezgi, çaktırma | gıvıs (1) |
| sezgisel | şêzutdar |
| sezmek | şezut kerdene |
| seç | weçine |
| seçenek | weçinayen |
| seçenekler | weçinayeni [ç.] |
| seçildi | çiniya we (1) |
| seçildi | weçiniya (2) |
| seçilen | weçiniya |
| seçilen, seçilmiş, seçilmiş durumda | weçinıte (weçinıtaye) |
| seçilenler | weçinitey |
|
|
