| | ZonêMa/Kirmancki | Türkce | Deutsch | English | | rêz (rêze) [e.] | sıra, dizi, hiza | Reihe, Zeile | row |
| theyrtepişten (Sorbus aucuparia) [d.] [bot.] | kuş üvezi | Vogelbeere, Eberesche | rowanberry |
| têra kerdene (ken- têra, kerd- têra, têra ker- ) [f.] | birbirine sürtmek, birbirine ov(uştur)mak | aneinanderreiben | rub against each other |
| lodê çopi | çöp yığını | Müllhaufen, Abfallhaufen | rubbish heap, garbage heap |
| çop [e.] [Far. → Orta Far.] | çöp, atk | Müll, Abfall | rubbish, refuse, garbage, waste, trash |
| kilime [Far.] | kilim | Kelim, Webteppich | rug |
| qeyda (qayda) [Ar.] | kaide, kural | Regel, Grundlage, Sockel, Norm 2) traditionelle Tanz(musik) | rule, base, socle, standard |
| cetfel [Ar.] | cetvel | Lineal | ruler |
| teqwimê Rumi [astron.] | Rumi takvimi, Hicret'i (Gregoryan 622) başlangıç kabul eden güneş yılı esasına dayalıdır. Dünya'nın güneş etrafında dolanımını esas alan Şemsî Takvim düzeninde, 13 Mart 1840'da uygulanmaya başladı. Şemsî takvim sisteminde dünya'nın güneş etrafında dolanımı esas alındığından bir yıl 365 gün olarak hesaplanır. Rumi takvim, batının kullandığı Gregoryen miladi takvimden 13 gün gerideydi.
8 Şubat 1332 tarihinde Jülyen esaslı Rumî takvim yürürlükten kaldırılarak Gregoryen esaslı Rumi takvime geçildi. 15 Şubat 1332 tarihini 1 Mart 1333 (M. 1917) günü takip etti, böylece tarihten 13 gün silinerek gün sayısındaki hata düzeltildi. Bu değişiklik Miladi takvimde 1917 senesine denk gelir. | Der Rumi-Kalender ist ein auf dem julianischen Kalender basierender, mit der Hidschra, der Auswanderung Mohammeds von Mekka nach Medina im Jahr 622, beginnender Solarkalender. Er wurde während der Tanzimat-Periode eingeführt und war von 1840 bis 1926 im Osmanischen Reich sowie der Republik Türkei gültig. Bei nichtamtlichen Angelegenheiten wurde weiterhin der Hidschra-Kalender genutzt. Am 1. März 1917 wurde der Rumi-Kalender vom julianischen auf den gregorianischen Kalender umgestellt. Auf den 15. Februar 1332 (julianische Hidschra-Zählung) folgte durch Auslassung von 13 Tagen der 1. März 1333 (1917). Weiterhin verlegte man den Jahresanfang auf den 1. Januar. Somit verliefen von da an die Jahre beider Kalender mit einer Differenz von 584 Jahren vollständig parallel. Anfang 1926 wurde der gregorianische Kalender eingeführt. | Rumi calendar |
| vaz dayene [f.] (vaz dan, vaz da-, vaz d- ), voz dayene | koşmak, kaçmak | rennen, weglaufen | run |
| vaştene (vazen-, vaşt-, -vaz- ), vêştene, voştene, vostene, vaz dayene [f.] | koşmak, kaçmak | rennen, weglaufen | run |
| era dıme kewtene (kun- ra dıme, kewt- ra dıme, dıme kuy- ) | ardından koşmak, peşinden koşmak | hinterherlaufen, folgen | run behind, to run after |
| sera ravêrdene (sera vêren- ra, sera verd- ra, sera ravêr- ) | arabayla ezmek | überfahren | run over (or down) |
| ero cı gınayene (gınen- ro cı, gına- ro cı, ero cı gın- ) | aşağı çökmek, yıkılmak | niederstürzen | rush down, crash down |
| Rusya [d.] [coğ.] | Rusya | Russland | Russia |
| mıntıqaya Rusya | Rusya bölgesi | Russland Region | Russia region |
| ruski | rusça | russisch | russian |
| rusıce (urusıc) [d.] | rus (d) | Russin (w) | russian (f) |
| rusıc (urusıc) [e.] | rus (e) | Russe (m) | russian (m) |
| Rubleyê Rusya | Rus Rublesi | Russischer Rubel | Russian Ruble |
| rusıci (urusıci) [ç.] | ruslar | Russen | russians |
| zerrekemer [sıf.] | merhametsiz, acımasız | mitleidslos, unbarmherzig | ruthless, merciless, pitiless, relentless |
| Ruwanda [d.] [coğ.] | Ruanda | Ruanda | Rwanda |
| Frankê Rwanda | Ruanda Frangı | Ruandische-Franc | Rwandan Franc |
| çewder [e.] [Far. ] | çavdar | Roggen | rye |
Sılo Qız (Sılemano Qız, Apo Sıleman, Süleyman Doğan,
1914 - 2019) [e.] [tar.]
 | Sılemano Qız, yani küçük Süleyman. Keman ustası, halk ozanı ve şair. Annesi Saxanıme Usenê İbrahimi’nin kızıdır, İbrahim de Usenê Ana İsme’nin oğludur, beş yaşındayken babasından keman çalmayı öğrenir, babasını 10 yaşında kaybeder. Dersim Milli Köyü'nde tek başına yaşayan Silo Qız, Dersim'deki Alevi inancının ritüelleri ve 1938'de Dersim katliamında yaşanan acıları besteleyerek, ağıtlarını tüm bölgeye taşıyan kişi. 107 yaşında vefat etti. Halkın yaşadığı acıları, sevinçleri doğaçlama usulüyle müziğe aktaran Silo Qız 1938 Dersim Katliamı tanıklarından biridir. 1938'de keman çaldığı için katliamdan kurtuluyor. | Sılo Qız, ein Volksdichter | Sılo Qız, a folk poet |
| sako [e.] [İt. → Lat. → Eski Yun.] | erkek ceket, sako | Sakko | sack coat, (lounge) jacket |
| ğal (çwal, çial) [e.] [sıf. → 2) [Far. ğwāl] | çuval 1) büyük torba 2) bu torbanın alabileceği miktarda olan | Sack | sack, bag |
| mırozın [sıf.] (1) | üzgün | traurig | sad |
| şunıx [sıf.] (3) | üzgün | traurig | sad |
|
|
