WSTĘP

Dzisiaj w numerze znajdziecie wyniki ankiety PERYSKOPU, ktore, przynajmniej dla mnie, okazaly sie po czesci zaskakujace i tym samym bardziej ciekawe. Oprocz tego, jak zwykle, przeglad wydarzen w Polsce i na swiecie, troche rocznic, sport, a takze kolejny opis ksiazki.
Zapraszam do lektury!
Jesli sa wsrod Was osoby chcace pisywac dla PERYSKOPU, prosze o kontakt!

M.Mirski

Do góry

POLSKA

W Polsce odbyl sie po raz kolejny "Final Wielkiej Orkiestry Swiatecznej Pomocy", czyli wielkiej zbiorki pieniedzy polaczonej z zabawa, z ktorej wszystkie wplywy rokrocznie przeznaczane sa na sprzet medyczny sluzacy do pomocy i ratowania zycia dzieci. W tym roku zebrano 6 mln zlotych, a dodatkowe 2 mln uzyskano podczas licytacji "zlotych serduszek WOSP", ktore odlane sa z kosztownosci ofiarowanych Orkiestrze przez ludzi.

Przyjeta zostala ustawa zobowiazujaca prezydenta do podpisania ustawy konkordatowej. Tym samym zakonczyl sie prawie piecioletni spor wokol tejze ustawy. Nie uwazam jednak, ze tekst w calosci jest jasny, istnieje jeszcze nadal wiele kwestii, ktore niezostaly wyjasnione do konca (np. religia nauczana w przedszkolach).

Przyjeta zostala tez ustawa budzetowa. Zaklada ponad 9% inflacji, wzrost gospodarczy wielkosci 5-6%. Skrocono m.in. wydatki na kancelarie prezydencka (o prawie jedna czwarta), co postrzegane jest jako odwet za prezydenckie weta (patrz PERYSKOP nr 4). Za przyjeciem ustawy glosowaly kluby AWS i UW, przeciwko SLD, PSL i czesc ROP.

Powszechnie debatuje sie na temat nowego podzialu administrycyjnego Polski. Dzisiaj system jest dwuszczeblowy, mamy 49 wojewodztw i kilka tysiecy gmin. Tak jest od 1975 roku, czyli od reforma gierkowskiej. Wczesniej istnialo w Polsce bowiem wojewodztw 17, a pomiedzy nimi a gminami istnialy powiaty. Od kilku lat juz dyskutuje sie nad tzw. "reforma administracji", ale nic jeszcze nie wiadomo. Obecna koalicja, ktora jak wiadomo nigdy tak naprawde jasno nic nie mowi, podala, ze wojewodztw bedzie "12 plus", czyli 12 i kilka. Ile dokladnie, oczywiscie sie nie wspomina, i to na kilka dni przed debata sejmowa na temat reformy!
Nie sa tez oszacowane koszta reformy. Nie dziwie sie, ze caly szum wokol tej ustawy nie cieszy sie uznaniem Polakow. Jak na razie, wiecej jest przeciwnikow niz zwolennikow reformy.
Podstawowym pytaniem, ktore ja sobie zadaje, jest jednak to o sens tych dzialan. Po co? Polska nie jest krajem federalnym (jak np. Niemcy czy USA), dziwie sie wiec, dlaczego potrzeba "duzych i silnych" wojewodztw. Czy nie lepiej byloby wzmocnic juz istniejace wojewodztwa i gminy, oddajac w ich rece wiecej zadan?
Pieniadze w ten sposob zaoszczedzone byloby mozna przeznaczyc np. na reforme sluzby zdrowia, czy pomoc Policji.

Minister edukacji, p. Handke, przedstawil projekt reformy systemu nauczania. I tak, zdaniem ministra, powinno byc 6 lat szkoly podstawowej dla wszystkich, pozniej, rowniez dla wszystkich, 3 lata gimnazjum, po czym mozna by bylo wybrac -liceum, szkola zawodowa itp. Matura mialaby byc rownoczesnie egzaminem wstepnym na studia (obecnie, aby studiowac, trzeba pisac odrebne testy- matura traci wiec znaczenie- co z dobrych ocen, jesli uczelnie im nie ufaja?).
Oprocz punktu ostatniego, jestem przeciwnikiem calej reformy. Nie rozumiem, dlaczego trzeba rozdzielic dzisiejsza 8-letnia szkole podstawowa, na 6 lat nowej szkoly podstawowej i 3 lata gimnazjum, ktore bylyby obowiazkowe! W innych krajach, faktycznie jest tylko 6 lat podstawowki, ale juz po nich wybiera sie dalszy tok nauki (liceum, szkola techniczna itp.). Nie ma wiec sensu podwajac istniejacych juz dzisiaj instytucji, chyba ze jest potrzeba przyjecia nowych dyrektorow...

Wiceminister sprawiedliwosci, p. Piotrowski, zarzucil sedziom, ze ich morale jest bardzo niskie, a zakres ich niezawislosci jest stanowczo za szeroki. Z pobudek politycznych nie powstaje takze, jego zdaniem, Sad Lustracyjny. Wypowiedzi takie dyskredytuja ministra, i jezeli ma on chociaz troche honoru, powinien ustapic. W to jednak, znajac politykierstwo tej ekipy, nie wierze.

Do góry

ŚWIAT

Na Kube przybyl papiez, Jan Pawel II. Mowil o potrzebie zniesienia amerykanskiego embarga gospodarczego, jako ze trafia ono w najubozszych mieszkancow kraju. Przypomnijmy, ze obowiazujace od ponad 30 lat, a niedawno zaostrzone restrykcje USA zabraniaja amerykanskim (i nie tylko) firmom handlu z Kuba, jak i otwierania tam przedstawicielstw handlowych. I tak np. statki, ktore zatrzymaly sie w portach Kuby, nie maja prawa przez kilka miesiecy wplynac do portow USA. Uczynil to jednak nie z sympatii z systemem Castro, lecz poprzez wiez z biednymi Kubanczykami.
Postulowal takze o umozliwienie ludnosci swobodnego wyboru religii, jak rowniez o zwolnienie przetrzymywanych na wyspie przedstawicieli opozycji. Opowiedzial sie za trydycjami rodziny, potepil bardzo ostro powszechna aborcje. Wszystkie msze byly transmitowane przez panstwowa telewizje "na zywo", ostatnia, zegnajaca papieza, zebrala (w zaleznosci od zrodel) od 500 tysiecy do miliona wiernych. Obecny byl takze Fidel Castro, jako dziecko uczen szkoly jezuickiej.
Wizyta Jana Pawla II byla przez wielu spostrzegana jako przelomowy moment w historii panstwa. Niektorzy zwiastuja Kubie transformacje podobna do polskiej z roku 1989. Ja jednak jestem zdania, ze nie nastapia pod wplywem papieza zadne drastyczne zmiany systemu politycznego panstwa. Nie jest spoleczenstwo kubanskie tak katolickie jak polskie, a potencjal rewolucyjny jest duzo mniejszy. Wielu mieszkancow popiera bowiem swojego "Massimo Lídera", co jest tez oczywiscie wynikiem propagandy panstwowej.

Kryzys w Iraku zaostrza sie coraz bardziej. Prawdopodobna jest akcja wojenna ze strony USA. Prezydent Jelcyn w ostatnim wystapieniu skrytykowal jednak Stany Zjednoczone za ich polityke wzgledem Iraku, i zaapelowal o pokojowe rozwiazanie problemu.

We Wloszech pilot amerykanskiego mysliwca lecac zbyt nisko, zawadzil w gorach o line kolejki gorskiej, stracajac wagonik z 20 narciarzami. Wedlug slow swiadkow i mieszkancow, takie proby podejmowane byly przez lekkomyslnych Amerykanow czesciej, ta jednak skonczyla sie smiertelnie.
USA wyrazily ubolewanie z zaistnialego faktu. Mysle, ze nie jest to wystarczajace.

Bill Clinton zostal oskarzony przez byla praktykantke w Bialym Domu, Monike Lewinsky, o napastowanie seksualne. Ciekawe, jak sprawa sie potoczy.
Jest to kolejne z rzedu oskarzenie prezydenta o podobne zachowanie.

Na swiecie, wedlug raportu WHO, ponad 3 miliardy ludzi musi zyc bez czystej wody i odpowiednich urzadzen sanitarnych. Przykro. Niestety, kraje zachodnie nie maja zbytnio wielkjiego zapalu jesli chodzi o pomoc najubozszym. Latwiej jest je przeciez wyzyskiwac.

W Turcji zostala zakazana dzialalnosc Partii Dobrobytu, ktorej przewodniczyl N. Erbakan. Partia, liczaca ponad 4 mln. czlonkow i posiadajaca prawie 160 mandatow w 550-osobowym parlamencie, przestala istniec.
Decyzja o rozwiazaniu partii i konfiskacie jej mienia zostala wydana przez Trybunal Konstytucyjny, jako ze partia odwolywala sie do wyznania religijnego jej wyborcow, a takze chciala obalic demokratyczny system panstwa. Niezgodne to jest z konstytucja Turcji, ktora deklaruje kraj jako neutralny swiatopogladowo, o demokratycznym systemie wladzy.
W ciagu ostatnich 30 lat zostalo w Turcji rozwiazanych okolo 20 partii politycznych.

Wielki kryzys gospodarczy w uwazanych dotychczas za "tygrysy" azjatyckich panstwach nadal nie ma konca. Po krotkotrwalych wzrostach indeksow gieldowych nastepuja jeszcze wieksze ich spadki, co odbija sie na rynku kapitalowym calego swiata. I tak WIG warszawski oscyluje wokol 14500 punktow.

Do brzegow Italii przyplynelo bardzo wielu uchodzcow kurdyjskich, ktorzy zostali prawie wszyscy wroceni do Turcji. Zostali oni przez ministra spraw wewnetrzych Niemiec nazwani nielegalnymi imigrantami, co spotkalo sie z protestem organizacji humanitarnych, m.in. Amnetsty International. Teoretycznie maja oni 2 tygodnie czasu na zlozenie wniosku o azyl, co uczynic moga wylacznie we Wloszech.

Premier Izraela, B. Netanjahu po raz kolejny stanowczo potwierdzil wole budowy przez Izrael osiedla na zachodnim brzegu Jordanu, czyli strefie zamieszkalej przez Palestynczykow. Tym samym pokazal, ze jesli ma nastac pokoj na bliskim wschodzie, Izrael chce, by to on ustalal warunki..

Wedlug szacunkow ekspertow ukrainskich, na zbudowanie drugiego sarkofagu zabezpieczajacego teren wybuchu czarnobylskiego (zniszczony blok energetyczny), potrzeba okolo 800 milionow dolarow amerykanskich.
Polska wesprze budowe 10 milionami $. Miejmy nadzieje, ze do budowy dojdzie jak najszybciej, i ze nowy sarkofag uchroni nas od nastepnej katastrofy.

Do góry

ANKIETA

Na poczatku chcialbym podziekowac wszystkim, ktorzy odpowiedzieli na ankiete, odsylajac odpowiedzi. Dziekuje za krytyczne, a takze pozytywne uwagi (bylo ich duzo, bardzo mi milo...).
Przyznaje, ze niektore pytania sformulowane byly niedokladnie, przepraszam. Przepraszam tez mocno za pominiecie na liscie kontynentow Australii i Oceanii, co bylo wynikiem nieuwagi...
Teraz przejdzmy juz do wynikow. Tak wiec az 89% czytelnikow PERYSKOPU to mezczyzni, co odpowiada w przyblizeniu procentowi mezczyzn korzystajacych z Internetu. Jako ze plec brzydka dominuje siec, o tyle bardziej ciesze sie z kazdej Pani na liscie subskrypcyjnej. Znaczna wiekszosc Czytelnikow pochodzi z Europy (ponad 60%), jedna czwarta czyta PERYSKOP w Ameryce Polnocnej. Pojedynczy prenumeratorzy pochodza z pozostalych kontynentow. Sredni wiek to 20-39 lat, co piaty Czytelnik ma jednak 40-59 lat. Prawie 3/4 Czytelnikow czyta PERYSKOP sama, reszta dzieli sie miesiecznikiem z innymi.
Jaka opcje polityczna reprezentuja Czytelnicy? Tutaj naleza sie slowa wyjasnienia. Otoz umiescilem slowa "prawica" i "lewica" w cudzyslowiu, poniewaz sa to pojecia wzgledne, szczegolnie w Polsce. Uwazam np., ze AWS reprezentuje w swoich postulatach bardzo wiele elementow lewicowych (oslony socjalne, koszty spoleczne reform, ochrona rodziny etc.), a tradycyjnie jest okreslana mianem prawicowej. Utarl sie bowiem podzial sceny: katolicki-prawica; swiecki lub niekatolicki-lewica, ktory w ten sposob malo zwraca uwage na programy ugrupowan politycznych. Dlatego tez cudzyslow. Nie znalazlo sie takze w odpowiedzi slowo "centrum", poniewaz mam problemy z definicja owego. Niemniej jednak co dziesiaty z Was bylby sklonny opowiedziec sie za tzw. Centrum. 30% sympatyzuje sie z lewica, 40% z prawica, co piaty nie interesuje sie polityka.
Co podoba sie w PERYSKOPIE? przede wszystkim skrot wydarzen i komentarz (dziekuje!), oprocz tego opis szeroko rozumianej kultury (ca. 22%), a takze opisywane ciekawostki i humor.
Jesli chodzi o wady pisma, najczesciej wymieniane byl cykl publikacji (zbyt rzadko), nie podobal sie tez komentarz (3 glosy).
Prawie 2/3 Czytelnikow byloby zainteresowanych powstaniem listy dyskusyjnej wokol pisma, Wiekszosc odrzucajacych te propozycje tlumaczy sie brakiem czasu. Nad powstaniem listy dyskusyjnej w przyszlosci mozna wiec myslec.
Jeszcze raz dziekuje za oddane glosy, mam nadzieje, ze wyniki sa dla Was ciekawe.

Do góry

ROCZNICE

W 1948 roku, 30. stycznia, zginal Mahatma Gandhi, przywodca duchowy Indii, walczacy w ciagu swojego calego zycia o niepodleglosc kraju, ktora chcial osiagnac poprzez bez rozlewu krwi. Zostal zamordowany przez hinduskiego fanatyste.

Przed 100 laty urodzil sie Siergiej M. Eisenstein, radziecki rezyser filmowy, scenarzysta, tworca kina intelektualnego, przedstawiciel tzw. rosyjskiej szkoly montazu. Nakrecil m.in. "Pancernik Potiomkin", "Iwana Groznego", "Pazdziernik".
Zmarl w wieku 50 lat.

9.1.1890 roku przyszedl na swiat Kurt Tucholsky, niemiecki pisarz i publicysta, autor slynnego zdania: "Zolnierze sa mordercami".

Przed 79 laty zostali zamordowani dzialacze ruchu robotniczego Roza Luksemburg i Karl Liebknecht, m.in wspolzalozyciele niemieckiej Partii Komunistycznej.

Do góry

PRZEMYŚLENIA

Miniony miesiac obfitowal w wiele waznych wydarzen, i to zarowno w Polsce, jak i poza granicami kraju. Niewatpliwie wazna byla wizyta papieza na Kubie, o ktorej nizej troche szerzej. Zaostrzyl sie konflikt wokol Iraku, szykuje sie kolejna wojna w Zatoce Perskiej. Niestety, trzeba przyznac. Oprocz tego przyjeto w Polsce ustawe ratyfikujaca konkordat z Watykanem, co nie obylo sie bez problemow. Ustanowiono tez wreszcie budzet na biezacy rok. Dokladniej o wszystkich wydarzeniach pisze nizej.
Ogolnie rzecz biorac, miniony miesiac, jak chyba kazdy pierwszy miesiac nowego roku, przyniosl duzo nowin, w tym takze pare zlych. Badzmy jednak optymistyczni, zawsze przeciez moze byc gorzej...
Po prostu, "Carpe diem...", jak zauwazyl Horacy przed wieloma juz wiekami.

Do góry

KSIĄŻKA

Dzis chcialbym zachecic Was do przeczytania powiesci, ktora ukazala sie co prawda juz ponad 10 lat temu, nadal jednak jest bardzo ciekawa, i nie stracila nic ze swojej sily. Obiecuje, ze gdy zaczniecie ja czytac, nie bedziecie chcieli wypuscic jej ze swych rak.
Osierocony Rob Jeremy Cole zostaje przygarniety przez znachora, u ktorego uczy sie podstaw prymitywnej medycyny. Nie zawsze jest mu jednak latwo, ale odnajduje w sobie powolanie. Postanawia uczyc sie dalej, aby zostac lekarzem. Mamy sredniowiecze, jedyna szkola medyczna w Europie znajduje sie we Francji, jest jednak uwazana nie za szpital, lecz za "dom smierci". Uczelnia, ktora naprawde jest w stanie nauczyc praktyki lekarskiej, znajduje sie w Arabii. Niestety, uczyc sie tam moga tylko Arabowie i zydzi. Mimo to Rob postanawia wyruszyc w daleka podroz, ktorej szanse powodzenia sa bardzo nikle.
Czy uda mu sie dotrzec do celu? Czy zostanie lekarzem i bedzie pomagal chorym? O jego dramatycznej, pelnej niespodziewanych zwrotow wyprawie i dalszych, ciekawych niezmiernie losach, dowiecie sie z ksiazki Noaha Gordona "The Physician". Goraco polecam!

Do góry

FILM

Nie poszedlem na zaden seans, a to z powodu braku czasu. Na pewno jednak nie obejrze "najdrozszego filmu w historii kina", czyli TITANICA, dramatycznej opowiesci milosnej rozgrywajacej sie na pokladzie statku-giganta, niezatapialnego podobno, ktory jednak znalazl sie w czasie ponad godziny pod woda oceanu. A nie pojde dlatego, ze juz czytac i sluchac mi sie nie chce wszystkich cudownych recenzji tego filmu. To tak, jakby sam koszt produkcji swiadczyl o jakosci...

Do góry

SPORT

Nowym, a takze starym mistrzem swiata w szachach jest Anatolij Karpow, ktory w decydujacej partii wygral z przedstawicielem Indii, Viswanathanem Anandem. Nie uczestniczyl w rozgrywkach m.in. Kasparow, ktory jako powod swej absencji podal zmieniony regulamin mistrzostw, w ktorym broniacy tytulu nie musi grac zadnej partii oprocz, rzecz jasna, finalowej; jego przeciwnik natomiast zmuszony jest rozgrywac w eliminacjach pare pojedynkow.

Tytul "Sportowca Roku", w konkursie organizowanym przez Telewizje Polska (ktory jest konkurencyjny dla plebiscytu Przegladu Sportowego, organizowanego od wielu juz lat), zwyciezyl Krzysztof Holowczyc, rajdowy Mistrz Europy '97. Obok niego o miano najlepszego ubiegali sie m.in. Mistrzowie Swiata Andrzej Cofalik (ciezary), a takze Robert Korzeniowski (chod). Zwyciezyla jednak bardziej widowiskowa dyscyplina, ktorej przedstawiciel nie ma niestety na razie tytulow na skale swiatowa.
Plebiscyt pokazal jednak, ze mamy niewielu sportowcow na naprawde wysokim poziomie, a nawet jesli tacy istnieja, nie pokazuje sie ich zbyt czesto.
W wymienionym juz konkursie "PS" zwyciezyl Pawel Nastula, od wielu juz lat mistrz swiata w Judo, godny reprezentant Polski za granica. Gratuluje!

W Australian Open nasza najlepsza jak dotad tenisistka, Magdalena "Grzybcia" Grzybowska dotarla do 3 rundy rozgrywek, gdzie niestety musiala pozegnac sie z turniejem. Szkoda.

Do góry

INTERNET

Nie lubimy placic. Jest to oczywiste. W Internecie powstalo kilka serwisow wyszukujacych darmowe produkty, i zestawiajace je w tabelach. I tak na stronie http://www.polbox.com/z/zadarmo znajdziemy spis w jezyku polskim, natomiast na stronie http://www.kostenlos.de w jezyku niemieckim, za to duzo bardziej rozbudowany.

Co prawda moda na elektroniczne zwierzatka powoli mija, ale czy nie jest pieknym plywajaca po ekranie rybka, ktora nie trzeba sie zbytnio bawic (ale mozna), i ktora nie umrze nawet wtedy, kiedy nie bedziemy jej karmili (do dwoch tygodni jest samowystarczalna- potem niestety, jednak umiera..). Jesli chcielibyscie te rybke, zajrzyjcie na strone http://www.interactive.hp.com/cgi-bin/fish. Oczywiscie jest do sciagniecia z sieci za darmo.
http://www.interactive.hp.com/cgi-bin/fish

Do góry

HUMOR

Na pustyni misjonarz spotyka lwa. Przerazony zegna sie i mowi:
- Boze spraw, aby ta istota miala chrzescijanskie uczucia! Na to lew kleka, wznosi leb ku niebu i mowi:
- Boze, poblogoslaw ten dar, ktory zaraz bede spozywal...

Do góry

Czekamy na wszelką krytykę i propozycje problemów, o których PERYSKOP ma pisać oraz na chętnych do współpracy. Napiszcie. info@peryskop.de Peryskop Stronniczy Miesiecznik Elektroniczny ukazuje sie regularnie. Darmowa dystrybucja odbywa się poprzez automatyczną listę rozsyłającą.
Aby wpisać się na listę wystarczy wysłać email na adres peryskop-subscribe@domeus.de. Peryskop będzie wtedy przychodził na adres, z którego został wysłany email. Wypisać można się wysyłając email na adres peryskop-unsubscribe@domeus.de.
Archiwum PERYSKOPU znajduje się na stronie http://www.peryskop.de. W przypadku jakichkolwiek problemow proszę o kontakt z redakcją.

Teksty podpisane nie muszą wyrażac poglądów redakcji. Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzega sie prawo skrótow i korekty stylistycznej publikowanych artykułów.

Wszystkie teksty zamieszczone w PERYSKOPIE podlegają ochronie praw autorskich. Kopiowanie i cytowanie fragmentów dozwolone z podaniem źródła (wraz z kompletnym adresem www) po przesłaniu informacji do redakcji. Redystrybucja zabroniona.

KONIEC NUMERU 2/1998 (5)